Πρόκειται για την 11/11 που αντιστοιχεί σε ένα έθιμο που ξεκίνησε την δεκαετία του '90 από πανεπιστήμια της Κίνας και έχει εξαπλωθεί πλέον σε όλο τον κόσμο. Η μέρα αυτή εξαιτίας των αριθμών που περιλαμβάνει (τέσσερα 1) είναι αφιερωμένη στους Singles και ονομάζεται Singles Day ή Bachelors Day. Αυτή την ημέρα γίνονται πολλά πάρτι ενώ οι νέοι βγαίνουν για να "ξεσαλώσουν" και να γνωρίσουν ένα καινούργιο μεγάλο έρωτα. Ακριβώς για αυτό τον λόγο οι εταιρείες που στοχεύουν σε νεανικό κοινό από όλους τους κλάδους (restaurants, bars, clubs, shops) την επέλεξαν για να κάνουν προσφορές. Το site Alibaba μόνο εκείνη την ημέρα κάνει τζίρο που φθάνει τα 14,3 δισεκατομμύρια δολάρια!!! Παρεμπιπτόντως εκείνη την ημέρα γίνονται και πολλοί μαζικοί γάμοι καθώς τα τέσσερα ένα "μεταφράζονται" και ως You are the Only One (είσαι ο μοναδικός).

Με τον όρο "φούσκα" των dot.com (dot.com bubble) αναφερόμαστε στην χρηματιστηριακή κατάρρευση των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας που είχαν επενδύσει σε online shops (που το domain τους τελείωνε σε .com) σε μία πορεία που ξεκίνησε το 1997 και έφθασε στο peak της στις 20/03/2000. Αμέσως μετά ξεκίνησε η "κατρακύλα" που σταμάτησε, ευτυχώς, το 2001. Εκείνη την εποχή (1997-2000) ότι σχέδιο εμφανιζόταν σε χαρτί που μιλούσε για site που τελείωνε σε .com ή ξεκινούσε με e είχε μεγάλη τύχη χρηματοδότησης ακόμη και αν ήταν ατελές και κακό. Η επένδυση σε τέτοιου είδους σχέδια είχε, μάλιστα, και όνομα: prefix investing.

Το 2000 δύο μεγάλα εμπορικά sites, το pets.com (ένα shop με προϊόντα για κατοικίδια) και το webvan.com (ένα online supermarket), κατέρρευσαν με αποτέλεσμα την απώλεια εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων. Οι λόγοι της πτώχευσής τους ήταν πολλοί και διάφοροι και δεν χρειάζεται να αναλυθούν περισσότερο. Θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, πως και τα δύο sites αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα εκτέλεσης και παράδοσης των παραγγελιών τους. Η webvan, μάλιστα, είχε προϋπολογίσει πως όλες οι παραγγελίες θα δίνονταν από εργαζόμενους στα γραφεία τους και επομένως οι παραδόσεις θα γίνονταν σε περιορισμένη σχετικά γεωγραφική περιοχή και πάντως σε "λογικές" ώρες. Αντ' αυτού οι παραγγελίες δίνονταν από τα σπίτια των καταναλωτών και οι παραδόσεις θα έπρεπε να γίνονται εκεί χωρίς μεγάλο "παράθυρο" (ο όρος σημαίνει την από ώρα - έως ώρα αναμενόμενη παράδοση).

Ακολούθησε η κατάρρευση της AOL και η εξαγορά της από την Time Warner (που χαρακτηρίσθηκε ως η χειρότερη εξαγορά της ιστορίας) και η ραγδαία απαξίωση των μετοχών του Nasdaq. Οι περισσότερες εταιρείες δεν άντεξαν και "χάθηκαν". Άλλες υπέστησαν μεγάλες ζημίες. Η Cisco έχασε το 86% της αξίας της μετοχής της, το Amazon έπεσε από τα 107 δολάρια στα 7 (σήμερα ξεπερνάει τα 500).

Ένα ερώτημα που μένει να απαντηθεί είναι που βρίσκονται σήμερα όλοι αυτοί οι υπεύθυνοι για την "φούσκα" που έβαλαν εκατοντάδες εκατομμύρια στις τσέπες του αλλά έγιναν αιτία να χαθούν πολλαπλάσια από πολύ περισσότερους. Μα είναι απλό! Βρίσκονται πίσω από τα κοινωνικά δίκτυα και στον χώρο των mobile apps και του mobile εμπορίου δημιουργώντας ξανά και με τον ίδιο τρόπο μία παρόμοια "φούσκα".

Πρόκειται για ποσοστά 5% και 95% μία πάγιας στατιστικής που παρατηρείται στον χώρο του web και κάθε τι σχετικού με αυτόν (πρόσφατα και των mobile apps) και αναφέρεται σε διάφορα μεγέθη:

Το 5% του συνολικού αριθμού των εμφανών websites που είναι ανεβασμένα στο Internet δέχεται το 95% των επισκέψεων. Το υπόλοιπο 95% δέχεται μόλις το 5%.

Το 95% των πωλήσεων και του τζίρου που γίνεται σε online καταστήματα καταλήγει σε μόλις το 5% από αυτά. Το υπόλοιπο 95% διαγκωνίζεται για ένα "ισχνό" 5%.

Το 95% των πωλήσεων των mobiles apps κατευθύνεται στο 5% των εφαρμογών που έχουν δημιουργηθεί και ανέβει σε κάποιο Store. Το υπόλοιπο 95% με δυσκολία παίρνει έστω και "ψίχουλα" από το 5%.

Το 5% των websites που είναι ανεβασμένο στο Internet είναι εμφανές και προσβάσιμο από τους πολλούς. Το υπόλοιπο 95% ανήκει στον χώρο αυτού που ονομάζεται Dark Internet υποσύνολο του οποίου είναι το DarkNet που χρησιμοποιείται για εμπόριο ναρκωτικών, trafficking και άλλους παράνομους σκοπούς (DarkNet Market), αναπτύχθηκε από τον Αμερικάνικο Στρατό (που τώρα προσπαθεί να το σταματήσει) και είναι προσβάσιμο μόνο σε όσους χρησιμοποιούν ένα ειδικό software που ονομάζεται Tor (The Onion Router) με λογότυπο ένα κρεμμύδι.

Ο λόγος 5 προς 95 συναντάται συνέχεια στο Internet με αρκετές βέβαια εξαιρέσεις (π.χ. 80 / 20: ο αριθμός των ημερήσιων επισκέψεων σε ένα site από robots και spiders / αριθμός πραγματικών επισκεπτών ή 68 / 32: ο αριθμός που μένει στο καλάθι αγορών ενός e-Shop χωρίς να γίνει παραγγελία / αυτός που γίνεται τελικά παραγγελία).

Βεβαίως και αξίζει. Κατ' αρχήν η επιχείρησή σας αποκτά ένα νέο "χώρο" διάθεσης των προϊόντων της και μάλιστα χωρίς ιδιαίτερα έξοδα εγκατάστασης και υψηλά μηνιαία πάγια. Στη συνέχεια διευρύνει κατά πολύ τον κύκλο των δυνητικών πελατών της ξεπερνώντας γεωγραφικούς - τοπικούς περιορισμούς. Η επέκταση της επιχειρηματικής δραστηριότητας σας σε όλους τους μήνες του έτους είναι, επίσης, πολύ σημαντική, ιδιαίτερα αν αυτή περιορίζεται, μέχρι στιγμής, σε εποχική (π.χ. κατάστημα ενδυμάτων σε τουριστική περιοχή). Ένα e-Shop έχει και πολλά άλλα πλεονεκτήματα όπως ο μη περιορισμός του ωραρίου λειτουργίας (είναι ανοικτό 24/7/365), η μη ανάγκη ύπαρξης μεγάλου stock εμπορευμάτων (υπό προϋποθέσεις), η άμεση ενημέρωση του κοινού για προσφορές, η δυνατότητα καταγραφής του προφίλ του πελάτη κ.ο.κ.

Αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αν το εμπορικό σας όνομα είναι καλό, αν η πελατεία σας είναι πιστή, αν τα προϊόντα σας ικανοποιούν σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες και τις προσδοκίες των καταναλωτών, αν ιδανικά είναι μοναδικά και αν διατίθενται σε λογικές τιμές τότε έχετε να περιμένετε πολλά. Οι παράγοντες που αναφέραμε παραπάνω διαφέρουν σε βαρύτητα ανάλογα με το αντικείμενο της δραστηριότητάς σας ενώ υπάρχουν και αρκετοί άλλοι που θα επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα.

Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η διαφήμιση. Το ότι έχετε ένα e-Shop δεν σημαίνει πως το ξέρουν οι καταναλωτές και για αυτό θα πρέπει να φροντίσετε να το μάθουν με τους παραδοσιακούς αλλά και τους new media τρόπους διαφήμισης. Δεν θα πρέπει να περιμένετε πελάτες μόνο από τις αναζητήσεις στο Google και το Search Engine Optimization.

Όσοι από εσάς διαθέτετε και παραδοσιακό κατάστημα (bricks and walls store όπως αποκαλείται) θα πρέπει να αποφύγετε ένα συνηθισμένο λάθος το οποίο, κανονικά, τονίζουμε κατ' ιδίαν στους πελάτες μας αλλά εδώ θα κάνουμε μία εξαίρεση και θα το αποκαλύψουμε δημόσια. Δεν πρέπει στην προσπάθειά σας να προωθήσετε το e-Shop σας να το κάνετε ανταγωνιστικό απέναντι στο ίδιο σας το παραδοσιακό κατάστημα. Αυτό είναι ένα δύσκολο task αλλά με χαρά μας θα σας βοηθήσουμε να τα καταφέρετε να το ολοκληρώσετε.

Αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Θα την παραφράσουμε λίγο. Ποιά είναι τα μυστικά μίας επιτυχημένης επιχειρηματικής δραστηριότητας; Ποιός είναι αυτός που ξεκινάει μία επιχείρηση και είναι σίγουρος πως θα επιτύχει; Αν έχει ρευστότητα, αν έχει χρόνο και αντοχή να αντιμετωπίσει απρόβλεπτες δυσκολίες που θα παρουσιασθούν τότε έχει μεγάλες πιθανότητες να επιτύχει. Αν πιάσει το timing της εποχής και τον σφυγμό των καταναλωτών ακόμα περισσότερες. Αν προσαρμόζεται, αν μπορεί να περιμένει ή να φεύγει μπροστά, αν είναι ευέλικτος, αν δεν κάνει λάθη, αν τα έχει καλά με το Δημόσιο, αν ..., αν ..., αν ... τότε μάλλον θα τον δούμε να παίρνει βραβείο στους επιχειρηματίες της χρονιάς (μία διαφήμιση και καλές δημόσιες σχέσεις θα βοηθούσαν, βέβαια, στο τελευταίο περισσότερο).

Σε πολλά sites θα δείτε πως ανάμεσα στα δήθεν "μυστικά" αναφέρονται και μία σειρά παραγόντων ως κλειδιά επιτυχίας. Ένα από αυτά είναι ο σχεδιασμός και η πλοήγηση. Κατά την γνώμη μας το αυτονόητο, δηλαδή ο καλός σχεδιασμός και η εύκολη χρήση, δεν θα πρέπει να θεωρείται "μυστικό" επιτυχίας γιατί τότε υπερεκτιμάται. Ναι ο σχεδιασμός και η πλοήγηση είναι σημαντικά μόνο όταν αποτελούν πρόβλημα, όταν δηλαδή διώχνουν πελάτες και αυτό δεν πρέπει να γίνεται σε καμμία περίπτωση. Για να δημιουργήσουμε το παρόν κείμενο ανατρέξαμε και σε διάφορες πηγές. Μία από αυτές αφορούσε σε 30 διεθνώς βραβευμένα, πριν από ένα-δύο χρόνια, για τον σχεδιασμό τους online shops. Τα μισά έχουν ήδη κλείσει. Επομένως ο σχεδιασμός είναι σημαντικός αλλά όχι "κλειδί" επιτυχίας.

Ένας άλλος παράγοντας είναι το εύκολο checkout και η ανωνυμία του χρήστη. Εδώ τα πράγματα δυσκολεύουν λίγο γιατί χρειάζεσαι, μεν, τα στοιχεία του χρήστη για την παράδοση των προϊόντων και την πληρωμή τους, αυτός όμως δεν είναι διατεθειμένος κάθε λίγο και λιγάκι να συμπληρώνει φόρμες, να κάνει logins και να θυμάται passwords. Υπάρχουν, βέβαια, κάποια tricks και τεχνικές για την αντιμετώπιση του ζητήματος που βοηθούν και τις οποίες αποκαλύπτουμε στους πελάτες μας ζητώντας και την δική τους άποψη για το ζήτημα. Πρόβλημα, ναι. Ανυπέρβλητο, όχι.

Και φθάνουμε στα πραγματικά προβλήματα που είναι αυτά που έχουν να κάνουν με τον πυρήνα της δραστηριότητάς σας. Αν δεχθείτε εκατοντάδες παραγγελίες από όλο τον κόσμο (επειδή το e-Shop σας θα είναι εξαιρετικά επιτυχημένο) θα μπορείτε να τις εξυπηρετήσετε; Οι προμηθευτές σας ή η παραγωγή σας θα ανταποκριθεί στα συγκεκριμένα αιτήματα; Τα προϊόντα θα παραδοθούν στον πελάτη στην ώρα τους ή με καθυστέρηση; Θα ενημερωθεί ο πελάτης για αυτό; Ποιά θα είναι η πολιτική σας για Επιστροφές και Refunds; Αν ο πελάτης σας έχει απορίες ή παράπονα θα μπορεί να επικοινωνήσει μαζί σας τηλεφωνικά ή δια ζώσης; Πόσο μεγάλο θα είναι το "παράθυρο" παράδοσης (από ώρα έναρξης - μέχρι ώρα λήξης) που θα του δώσετε; Θα τα παραδώσετε μέσω courier με αντικαταβολή ή μέσω δικών σας διανομέων; Θα δέχεστε αντικαταβολές (ιδιαίτερα αν οι παραγγελίες είναι custom) ή όχι; Αυτά είναι τα ερωτήματα που θα πρέπει στην ουσία να θέσετε στον εαυτό σας. Εμείς μπορούμε να σας βοηθήσουμε αλλά η τελική απάντηση είναι δική σας.

Ορισμένες τις αποκαλύψαμε στο προηγούμενο section. Θα πρέπει να αποφύγετε οτιδήποτε μπορεί να είναι αυτό που θα σας φέρει πρόβλημα στην καθημερινή σας επιχειρηματική λειτουργία. Ένα από τα "αγκάθια" στην σχέση της Πληροφορικής με την πραγματική Επιχειρηματικότητα απεικονίζεται στη φράση "παράλληλη δραστηριότητα". Οι περισσότεροι ειδικοί μιλούν για "παράλληλα" συστήματα όταν φοβούνται να αγγίξουν τα πραγματικά προβλήματα. Ένα e-Shop μπορεί να είναι είτε συμπληρωματικό μίας ήδη υπάρχουσας επιχειρηματικής δραστηριότητας είτε το ένα και αυτό με την ίδια. Ποτέ "παράλληλο" γιατί τότε μπορεί να γίνει και ανταγωνιστικό και πρόβλημα.

Μία άλλη μεγάλη παγίδα που θα πρέπει να αποφύγετε είναι να μπερδέψετε δύο βασικές επιχειρηματικές στρατηγικές οι οποίες συνδέονται μεν αλλά έχουν εντελώς διαφορετικούς στόχους. Η πρώτη στρατηγική ονομάζεται customer in και η δεύτερη company out. Η πρώτη θέλει να φέρει νέους πελάτες στην επιχείρηση και να κρατήσει τους παλιούς έχοντας πάντα σε πρώτο πλάνο τον πελάτη και τις ανάγκες του και η δεύτερη να εξωτερικεύσει την εταιρεία και τις δικές της ανάγκες τις οποίες θέτει σε ύψιστο βαθμό προτεραιότητας. Που μπερδεύονται οι δύο στρατηγικές; Στην επικοινωνία με τους πελάτες. Αν τους στέλνετε κάθε λίγο και λιγάκι ειδοποιήσεις είτε για πράγματα που τους ενδιαφέρουν, είτε όχι απλά εξωτερικεύετε την ανάγκη της εταιρείας για περισσότερες πωλήσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι δύο ελληνικά supermarkets που έχουν υπηρεσία push messages για mobile apps που έχουν δημιουργήσει. Στην KMS Solutions LTD και σε ένα tablet έχουμε εγκαταστήσει και τις δύο εφαρμογές. Όποτε το ανοίγουμε δεχόμαστε 70-80 μηνύματα (με προσφορές ημέρας). Από επαγγελματική και μόνο διαστροφή δεν έχουμε απεγκαταστήσει τις συγκεκριμένες εφαρμογές.

Η συμβουλή μας είναι να αποφασίσετε ποιά από τις δύο στρατηγικές θα είναι η κύρια (για εμάς η πρώτη). Όπως και να έχει μειώστε τη συχνότητα αποστολής μηνυμάτων και επικοινωνήστε με τους πελάτες σας μόνο όταν έχετε κάτι σημαντικό για αυτούς (όχι για εσάς) να τους πείτε.

Και βέβαια μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις υπηρεσίες μας. Η πρώτη, ωστόσο, ερώτηση που θα σας κάνουμε είναι γιατί δεν είστε ευχαριστημένος. Δεν είστε ευχαριστημένος από τον σχεδιασμό και την λειτουργικότητα του τωρινού e-Shop σας; Αυτό διορθώνεται εύκολα. Δεν είστε ευχαριστημένος από την απήχηση στο καταναλωτικό κοινό εξαιτίας του κακού σχεδιασμού του; Και αυτό διορθώνεται με κάποια προσπάθεια για νέα επικοινωνία του e-Shop και με την καλύτερη διαφήμιση που υπάρχει και είναι σαν το φιλί (mouth to mouth).

Αν οι λόγοι είναι άλλοι π.χ. ποιότητα προϊόντων, προβλήματα στις εκτελέσεις των παραγγελιών, κακή επικοινωνία με τους χρήστες δυστυχώς και για εσάς και για εμάς δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε πολλά πράγματα.

Κατά 99% όποια λειτουργικότητα έχετε "ζηλέψει" από κάποιο e-Shop μπορούμε είτε να την αναπαράγουμε, είτε να την βελτιώσουμε, είτε να την πλησιάσουμε με κάποια εναλλακτική μέθοδο. Ίσως, μάλιστα, να την έχουμε δημιουργήσει κιόλας. Δώστε μας περισσότερες πληροφορίες (site όπου εμφανίζεται) και αφού την εξετάσουμε θα επανέλθουμε με την απάντησή μας.

Ειδικά με την χρήση των τελευταίων τεχνολογιών οι εφαρμογές στο Internet μπορούν πλέον να είναι εξαιρετικά σύνθετες, "σοφιστικέ" και απαιτητικές. Ιδιαίτερα στο θέμα της διαχείρισης των media (εικόνων, γραφικών, video κ.ο.κ.) έχουν γίνει άλματα προς τα εμπρός και θα ακολουθήσουν, σύντομα, και άλλα.

Και βέβαια μπορούμε αλλά στην πραγματικότητα δεν μας χρειάζεστε. Υπάρχουν εκατοντάδες online πηγές όπου μπορείτε είτε να βρείτε templates (και να τα αγοράσετε αν θέλετε), είτε να πάρετε ιδέες και να εμπνευστείτε για να καταλήξετε σε απόφαση. Δεκάδες χιλιάδων είναι τα online shops από όπου, επίσης, μπορείτε να πάρετε στοιχεία.

Αν ακόμη προβληματίζεστε ξεκινήστε από εδώ όπου θα βρείτε μία πλούσια πηγή με templates και με δυνατότητες αναζήτησης (χρώμα, κατηγορία κ.ο.κ.).

Η επιλογή τόσο των χρωμάτων όσο και του πλήθους και της ποικιλίας τους είναι στην δική σας αρμοδιότητα. Θα πρέπει να φροντίσετε, ωστόσο, να ταιριάζουν με την εταιρική σας ταυτότητα (λογότυπο, χρώματα κ.ο.κ.) αλλά και με την γενικότερη σας εικόνα. Αν για παράδειγμα χρησιμοποιείτε για τα προϊόντα σας ανακυκλώσιμα υλικά τότε το πράσινο και οι αποχρώσεις του είναι μία καλή επιλογή. Το λευκό, το σκούρο μπλε και το μαύρο είναι σίγουρες επιλογές (και θεωρούνται και ως "σοβαρά" χρώματα). Ειδικά με μαύρο χρώμα δημιουργούνται εξαιρετικής καλλιτεχνικής υπόστασης σελίδες. Αν πουλάτε παιχνίδια και απευθύνεσθε σε παιδιά η πολυχρωμία είναι μάλλον προτιμητέα.

Τελευταία χρησιμοποιούνται απαλά soft χρώματα ακολουθώντας έναν vintage σχεδιασμό καθώς και γήϊνα χρώματα. Ότι και να επιλέξετε θα πρέπει να είναι ξεκούραστο για τον χρήστη και καθαρό.

Αυτό δεν θα πρέπει να σας απασχολεί. Θα πρέπει να είναι αυτά που επιβάλλεται να διαβάσει ο χρήστης για να πάρει την πληροφορία που χρειάζεται δηλαδή σαφή και πλήρη. Τεχνικές υπάρχουν και για να μην φαίνεται ένα site φτωχό από άποψη περιεχομένου ούτε και ο χρήστης να αναγκάζεται να διαβάζει "σεντόνια" (όπως λέγονται τα εξαιρετικά μεγάλα κείμενα).

Η ελάχιστη πληροφορία είναι η παρακάτω:

Τίτλος - Φωτογραφία - Κωδικός Προϊόντος - Τιμή - Μονάδα Μέτρησης - Περιγραφή

Ανάλογα με την φύση των προϊόντων μπορεί να απαιτούνται (η να ζητηθούν από εσάς) και άλλες πληροφορίες. Αν για παράδειγμα διαθέτετε λαμπτήρες ο κατασκευαστής είναι απαραίτητος (π.χ. OSRAM, PHILIPS κ.α.). Όσες περισσότερες πληροφορίες παραδώσετε τόσο πιο εύκολα θα αναζητώνται από τους χρήστες τα προϊόντα σας.

Το Responsive Design είναι ένας όρος που αναφέρεται στον σχεδιασμό ενός website έτσι ώστε αυτό να προσαρμόζει την μορφή του (layout) κατάλληλα σε οποιαδήποτε συσκευή το καλεί. Οι συσκευές μπορεί να είναι είτε υπολογιστές (desktop), είτε κινητές (tablets και mobile phones), είτε τηλεοράσεις (Smart TVs). Παλαιότερα η τάση που επικρατούσε ήταν να δημιουργούνται διαφορετικά layouts ανά συσκευή με τον server να κατευθύνει τα αιτήματα σε διαφορετικές από άποψη σχεδιασμού (αλλά και, αρκετές φορές, κώδικα) σελίδες.

Τώρα είτε τα αντικείμενα που εμφανίζονται στην σελίδα προσαρμόζουν αυτόματα το μέγεθός τους στο πλάτος της οθόνης της συσκευής, είτε αν είναι πολλά και δεν χωρούν γυρνούν στο κάτω μέρος όπως γίνεται και στα στοιχεία μίας παραγράφου (στο Word για παράδειγμα) όταν μικραίνουμε το μέγεθος του παραθύρου.

Ο όροι Elastic Design και Fluid Design αντιστοιχούν στις διαφορετικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος.

Η τεχνολογία του Flash ήταν επαναστατική για την εποχή της καθώς έδωσε την ευκαιρία σε σελίδες του web να φιλοξενούν video και animations. Είχε (και έχει) όμως προβλήματα που ξεκινούν από αυτά της συμβατότητας, περνούν σε εκείνα της δυσκολίας στην χρήση, κορυφώνονται στην αύξηση του χρόνου εμφάνισης μίας σελίδας και καταλήγουν στην αδυναμία των μηχανών αναζήτησης να επεξεργασθούν τα κείμενα που περιέχει και να τα κάνουν αναζητήσιμα.

Αυτά και άλλα προβλήματα την έχουν μετατρέψει σε τεχνολογία που εγκαταλείπεται με ραγδαίους ρυθμούς τόσο από προγραμματιστές όσο και από μεγάλες εταιρείες (όπως η Apple). Η εμφάνιση της νέας γενιάς της γλώσσας του Internet (HTML5) όπου έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος στο θέμα της διαχείρισης των γραφικών έχει κάνει αυτή την διαδικασία απαξίωσης του Flash ακόμα ταχύτερη.

Αν έχετε site (όχι μόνο e-Shop) με τεχνολογία Flash θα πρέπει να προετοιμάζεστε για την αλλαγή του. Προβλήματα θα αντιμετωπίσουν όλα τα ξενοδοχεία καθώς και τα e-learning κέντρα τα οποία στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι κατασκευασμένα μόνο με Flash.